Klassieke Klets

#20: Barokfolk. Watte?

Joris en Guido proberen de vinger te krijgen achter een opwindend maar vaag genre: barokfolk. Niemand weet wat het precies inhoudt, dus iedereen gaat ermee aan de haal. Waarover de mannen zoal kletsen: Duitse pagan folk, Amerikaanse jaren-zestigfolk, Angelsaksische folk met een barok sausje. Er duiken nieuwe helden op, zoals de Franse fluitspeler François Lazarevitch en de Noorse barokviolist Bjarte Eike. Blijkt barokfolk uiteindelijk te draaien om vrolijk gezwier en peilloze melancholie, als het even kan in de pub met een pint erbij.  Pusht Guido meteen de mooiste track van 2022: Music For a While van Henry Purcell. Inclusief jazzy plukbas en de gezalfde stem van Berit Norbakken.
Speellijst:
Anoniem, Turlurù, Marco Beasley, L’ Arpeggiata o.l.v. Christina Pluhar
Faun, Federkleid
Phil Ochs, Cross my Heart
Gene Clark, The Gosdin Brothers, Echoes
John Peacock, Cuckold Come Out the Armery, Les Musiciens de Saint-Julien, o.l.v. François Lazarevitch
Georg Philipp Telemann - anoniem, Vitement – Braul Oltenesc, Les Musiciens de Saint-Julien o.l.v. François Lazarevitch
Niel Gow’s Lament for the Death of His Second Wife, Barokksolistene o.l.v. Bjarte Eike
Henry Purcell, Music For a While, Berit Norbakken, Barokksolistene o.l.v. Bjarte Eike

#19: Long live the King!

Het is echt niet dat onze Klassieke kletsers overtuigde monarchisten zijn. Maar ze zagen de kroning van Charles III van het Verenigd Koninkrijk als dé kans om een aflevering op te nemen over een subgenre: kroningsmuziek. Op 6 mei krijgt Karel de St Edward’s Crown opgezet tijdens een dienst in Westminster Abbey. Welke feestelijk nationalistische klanken gaan de kerk op die dag vullen? Naast Londen bezoeken Guido en Joris ook vorstelijk Praag, Reims, Boedapest en Amsterdam. Ga mee op een trip down monarchy lane!
Gedraaide muziek
Marin Mersenne, L’entrée, Oltremontano o.l.v. Wim Becu
Georg Friedrich Händel, Zadok, the priest, The Choir of Westminster Abbey, The English Concert o.l.v. Trevor Pinnock
Tony Britten, tune van de Champions League
Hans Zimmer, titelmuziek van The Crown
Deslauriers, Domine fac salvum regem, Ensemble Correspondances o.l.v. Sébastien Daucet
Wolfgang Amadeus Mozart, Sanctus uit Krönungsmesse, Susan Gritton (sopraan), St John’s Sinfonia o.l.v. Andrew Netsingha
Franz Liszt, Gloria uit Ungarische Krönungsmesse, koor en orkest van de kroningskerk Boedapest o.l.v. János Ferencsik
Herman van Veen, Later als ik groot ben, Amsterdams Kinderkoor, Matangi Quartet
Matthew Locke, Sarabande, Oltremontano o.l.v. Wim Becu

#18: Tár, een meesterwerk?

Journalisten wereldwijd zijn unaniem: de film Tár, met Cate Blanchett als de gelauwerde maar niets ontziende chef-dirigente van de Berliner Philharmoniker, is fantástisch. Páts, vijf sterren. Bóem, een meesterwerk. Maar Guido en Joris zagen toch echt een andere film. Sterker, Guido wilde in de pauze zelfs weglopen. En zo vormt Hollywoods laatste lieveling de aanleiding voor een gepeperde podcast over vrouwelijke dirigenten, van de tragische pionierster Antonia Brico tot de sensationele Mirga Gražinytė-Tyla. Hoor je het verschil tussen m/v/x  op de bok? Zijn vrouwen andere leiders? En hoe komt die film aan z’n quasi-filosofische blabla?
Speellijst
Leonard Bernstein, ouverture Candide, London Symphony Orchestra o.l.v. Marin Alsop
Mieczyslaw Weinberg, 21ste symfonie, deel 6, Lento, City of Birmingham Symphony Orchestra o.l.v. Mirga Gražinytė-Tyla
Alban Berg, Lulu-suite, deel 3, Lied der Lulu, Ludwig o.l.v. Barbara Hannigan
Antonia Brico, fragment uit de film Antonia: A Portrait of the Woman

#17: Bingen met Hildegard

Muzikale lichtpuntjes in de duistere Middeleeuwen? Joh, meer dan genoeg. Neem de componist, zieneres en kruidenkundige Hildegard von Bingen (1098-1179). Aangespoord door Hildegarddagen in TivoliVredenburg (25 februari) en Muziekgebouw aan ’t IJ (26 februari) wijden onze muziekjourno’s een Klassieke Klets aan de verlichte klanken van de ‘Sibille van de Rijn’. Maar daar blijft het niet bij. Wanneer ging het eenstemmige gregoriaans over in meerstemmigheid? Hoe kan het dat de verzen van een 13de-eeuwse koning nog steeds fris en urgent klinken? En wat is het absolute hoogtepunt uit die woelige tijd? Tussen de bedrijven door verslaat Joris de draak, prefereert Guido een aardse Hildegard en ziet de maagd Maria dat het goed is. 
Gedraaide fragmenten: • Stabat Mater, monniken van de abdij in Clervaux (Luxemburg) • Hildegard von Bingen, O vos angeli, Anneliina Koskinen • Hildegard von Bingen, Ordo Virtutum, geïmproviseerde inleiding, Ars Choralis Köln • Hildegard von Bingen, O Jerusalem, aurea civitas, Tiburtina Ensemble • Alfonso el Sabio, Santa Maria, strela do dia, La Tempête o.l.v. Simon-Pierre Bestion • Alpha bovi et leoni, uit: Huelgas Codex, La Capella Reial de Catalunya o.l.v.  Jordi Savall • Guillaume de Machaut, Gloria uit Messe de Notre-Dame, Taverner Consort en Ensemble Organum 

#16: Gouden sleutel

Hoe bereik je een jong publiek met klassieke muziek? Programmeurs, orkesten, deejays en journalisten: allemaal zoeken ze de gouden sleutel, maar vinden doen ze hem niet. Of toch wel? Guido en Joris plukken een vakman uit de gangen van TivoliVredenburg die misschien een antwoord heeft: Peter Tra. Uit zijn koker komt het bijzondere concertformat Pieces of Tomorrow (eerstvolgende edities op 19 januari en 16 februari). En geloof het of niet: zelfs bij een Brucknersymfonie zit de zaal vol met relatieve jonkies van dertig en veertig. Hoe dat werkt? Credible mash-ups van epische muziek programmeren. Wablief? Gedraaide fragmenten: • Frank Groothof (naar Claudio Monteverdi),  ‘k Hou van mensenvlees • Carlo Gesualdo, In monte oliveti, Collegium Vocale Gent o.l.v. Philippe Herreweghe • Anton Bruckner, Scherzo uit de Zevende symfonie, Stavanger Symphony Orchestra o.l.v. Markus Stenz • Gabriel Fauré, Pavane, City of Birmingham Symphony Chorus o.l.v. Yan Pascal Tortelier • Xzibit, Paparazzi • Rufus Wainwright, Amsterdam Sinfonietta, Amsterdam • Gustav Mahler, Finale uit de Zesde symfonie, MusicAeterna o.l.v. Teodor Currentzis

#15: Tussen Kerst en kitsch

Een kerstaflevering? Gaan we lekker niet doen, dachten Joris en Guido. Wordt knap voorspelbaar en saai, toch? Maar ja, toen de heren eenmaal aan het prakkiseren sloegen, gingen ze door de bocht. Want Stille Nacht, waar komt die oorwurm eigenlijk vandaan? Wie kent de eeuwenoude kerstmuziek van Mallorca? En hoe pakte de beroemde Schotse componist James MacMillan zijn Christmas Oratorio (2019) aan? Luisteren dus, want er duikt ook nog een guilty pleasure op. Iets met zingende knaapjes. En snotteren op kerstavond. Ook dat nog. Gedraaide fragmenten:
Bach, Weihnachts-Oratorium, ‘Jauchzet, frohlocket’, Concentus Musicus o.l.v. Nikolaus Harnoncourt
Bach, Weihnachts-Oratorium, Sinfonia, Concentus Musicus o.l.v. Nikolaus Harnoncourt
Franz Gruber, Stille Nacht, arr. Alfred Schnittke, Gidon Kremer (viool), Christoph Eschenbach (piano)
Friedrich Schneider, Christus das Kind, ‘Ehre sei Gott in der Höhe’, Sinfonieorchester Wuppertal, Kantorei Barmen Gemarke o.l.v. Alexander Lüken
James MacMillan, Christmas Oratorio, ‘Hodie Christus natus est’,  London Symphony Orchestra, City of Birmingham Symphony Chorus o.l.v. Mark Elder
Anoniem, El cant de la Sibil·la, Montserrat Figueras, La Capella Reial de Catalunya o.l.v. Jordi Savall
Once in Royal David’s City, Choir of King’s College Cambridge o.l.v. Daniel Hyde

#14: Nieuwe muziek mag móói zijn!

Tuut-piep-knor! Dat was lang het scheldwoord voor muziek van eigentijdse componisten. Vanaf de jaren 1950 joegen ze het publiek inderdaad de zaal uit met akoestisch prikkeldraad, maar hoe zit dat tegenwoordig? Naar aanleiding van November Music, hét Nederlandse festival rond hedendaagse muziek, staken Joris en Guido hun licht op rond recent werk van componisten uit eigen land. En wat blijkt: veel makers van nu pamperen het trommelvlies met weldadige melodieën en akkoorden als een snoezelbad. De één schrijft een humoristische horlepiep, de ander maakt furore met 3D-techniek en film. Kom dus uit die schuttersput, nieuwe muziek mag móói zijn! Gedraaide fragmenten:
Brian Ferneyhough, Allgebrah (1996), Ensemble SurPlus
Louis Andriessen, Broken Morning, uit: The only one (2019), Nora Fischer (zang), Los Angeles Philharmonic o.l.v. Esa-Pekka Salonen
Joep Franssens, Journey Under Brilliant Skies (versie 2020), deel 1, Ralph van Raat (piano), Phion o.l.v. Otto Tausk
Michel van der Aa, I Have These Dreams, uit: Sunken Garden (2013), Kate Miller-Heidke (zang), ensemble o.l.v. André De Ridder
Martijn Padding, Horlepiep, uit: First Harmonium Concerto (2008), Dirk Luijmes (harmonium), Orkest de Ereprijs
Celia Swart, Reflections (2020), Remy van Kesteren (harp), Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Antony Hermus
Willem Jeths, In Paradisum, uit: Requiem (2017), Groot Omroepkoor, Kelly God (sopraan), Andreas Wolf (bas-bariton), Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. James Gaffigan
Corrie van Binsbergen, Self Portrait in Pale Blue, Pt. 1

#13: En de Edison gaat naar…

Als ex-juryleden van Nederlands oudste muziekprijs, de Edison, hebben de heren recht van spreken (vinden ze). In deze aflevering analyseren Guido en Joris de winnaarslijst van dit jaar, geven ze een kijkje in de keuken van het jurytraject en menen ze in de keuzes enig chauvinisme te bespeuren. Ook buigen ze zich over de vraag hoe relevant de prijs voor de beste geluidsdragers nog is in een tijdperk van toenemend digitaal luistergedrag. Naast intelligent geklets krijgt de luisteraar uiteraard muziekfragmenten voorgeschoteld, uiteenlopend van de onstuitbare stuiterbal Joey Roukens tot een onheilszwangere opera van Debussy.
Robert Holl, Chor und Orchester der Bayreuther Festspiele o.l.v. Daniel Barenboim – Richard Wagner – Die Meistersinger von Nürnberg – Wahn, Wahn, überall Wahn
Lucas & Arthur Jussen – Dutch Masters – Joey Roukens – In Unison – Neon Toccata
Radio Filharmonisch Orkest o.l.v. Bernard Haitink – Anton Bruckner – Symfonie nr. 7 – Adagio: sehr feierlich und sehr langsam
Alexandre Duhamel, Vannina Santoni, Les Siècles o.l.v. François-Xavier Roth – Claude Debussy – Pelléas et Mélisande
Alexandre Duhamel, Chiara Skerath, Orchestre National Bordeaux Aquitaine o.l.v. Pierre Dumoussaud – Claude Debussy – Pelléas et Mélisande.
Gustav Piekut – Towards the Flame – Eccentric Piano Works – Rued Langgaard – Afgrundsmusik, 2. Frenetico, quasi rondo
Sarah Aristidou – Aether – Edgard Varèse – Un grand sommeil noir

#12: Oude muziek, nieuwe jas?

Elk jaar eind augustus brandt het wereldvermaarde Festival Oude Muziek in Utrecht weer los. Over het thema van dit jaar, galanterie, was enige verwarring, merkten Guido en Joris in de wandelgangen. Want wat houdt dat eigenlijk in? Verder wagen de heren zich aan het eeuwig terugkerende debat over oude muziek. Stopt die bij de dood van Bach in 1750, of gaat het daarna vrolijk verder? En is Nederland nog gidsland, of vinden we de spannendste dingen tegenwoordig elders? Muziekfragmenten: - J.H. Schmelzer, Vioolsonate nr. 20 in b-klein, Eva Saladin, Glossa - C. Ph. E. Bach, Kwartet in G-majeur, Nevermind, Alpha - Giulio Caccini, Mentre che fra doglie en pene, Marc Mauillon, Arcana - Vincenzo da Rimini, Ay Sconsolato, Solazzo Ensemble, Ambronay - Jean Veillot, Sacris solemniis, Ensemble Correspondances, Château de Versailles

#11: Komt rijpheid met de jaren?

Begin juni kwam opeens het nieuws dat het Koninklijk Concertgebouworkest een 26-jarige Fin aanstelt als chef-dirigent: Klaus Mäkelä. Terwijl we in de klassieke muziek toch altijd hebben geleerd dat rijpheid met de jaren komt, al helemaal bij de kerels op de bok. Wat is hier aan de hand? Mäkelä een natuurtalent? Platte marketing om jonger publiek binnen te hengelen? Of raakt de rijpheidsmythe zo langzamerhand passé, nu maestro’s op leeftijd steeds meer plaats maken voor jonger en diverser dirigeervolk? Joris en Guido duiken erin en stuiten op oude meesters en (piep)jonge geluksbrengers.
Muziekfragmenten:
- Anton Bruckner, Vierde symfonie, Scherzo, Berliner Philharmoniker o.l.v. Günter Wand, RCA Red Seal
- Jean Sibelius, Tweede symfonie, Tempo andante, ma rubato, Oslo Philharmonic Orchestra o.l.v. Klaus Mäkelä, Decca
- Jean Sibelius, Tweede symfonie, Tempo andante, ma rubato, Gothenburg Symphony Orchestra o.l.v. Santtu-Matias Rouvali, Alpha
- Dave Hurwitz, Classics Today, https://www.youtube.com/watch?v=qMZgqJZclJA
- Johannes Brahms, Hongaarse dans nr. 6, Tarmo Peltokoski enYuja Wang, https://www.youtube.com/watch?v=u_IcaQpRWuM
- Dmitri Sjostakovitsj, Eerste vioolconcert, Nocturne. Moderato, Arabella Steinbacher, Symfonieorchester des Bayerischen Rundfunks o.l.v. Andris Nelsons, Orfeo
- Unsuk Chin, Gougalon (Scenes from a Street Theater), Doelen Ensemble o.l.v. Chloe Rooke